Goema Vandag

The famous Cape Jazz musician, Abdullah Ibrahim (aka Dollar Brand), at the Moers Festival 2011. By Michael Hoefner via Wikimedia Commons, licensed under the Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported.

Goema kan gevind word in die maat en instrumentasie van die Kaapse Klopse-klank. Kaapse jazz toon ook sterk spore van goema.

Album Cover of *Healing Destination* released in 2013.

Die Genuines (Mac McKenzie, Hilton Schilder, Gerard O'Brien en Ian Herman) het in die 80's 'n suksesvolle poging aangewend om goema met rock en punk te kombineer.

Mac McKenzie (1951-2024) was lewenslank met goema verweef, beginnende met sy pa, Mr. Mac, 'n banjospeler en leier van die Cornwall-groep. Na die Genuines het Mac sy baskitaar vir 'n kitaar verruil en die Goema Captains of Cape Town gestig. Hy het ook met orkestrale goema geëksperimenteer.

Klik hier om na Mac McKenzie en die Genuines te luister.

Klik hier om die kort video “Goema Goema - Mac McKenzie & die Goema Kapteins van Kaapstad” te sien

Hilton Schilder kom ook uit 'n musikale familie. Sy pa, Tony Schilder, was ook 'n orkesleier en 'n bekende pianis. Hilton het gehelp om die klank te vorm wat ons nou as Cape jazz ken en hy speel steeds 'n invloedryke rol in die ontwikkeling van goema.

Taliep Petersen and David Kramer, Baxter Theatre, 2006. Photograph by Johan Wilke, courtesy of David Kramer.

Die musiekblyspel Ghoema! (2005) deur Taliep Petersen (1950-2006) en David Kramer vertel die verhaal van die geskiedenis van slawerny en die kreolisering van die Kaap. Navorser Paula Fourie merk op dat die musiekblyspel aan wit Afrikaanssprekendes bewyse gegee het van hul betrokkenheid by kreolisering.

David Kramer voer aan dat goema nie 'n sterwende óf 'n florerende genre is nie. Die lang stilte oor die geskiedenis van slawerny in die Kaap en in Suid-Afrika in die algemeen, en die feit dat hierdie geskiedenis steeds met uitwissing bedreig word, kan deels hiervoor blameer word.

Jazzmusikante soos Shane Cooper en Kyle Shepard gebruik goema-ritmes en -style suksesvol. Die repertoire van Afrika-jazz classics en komposisies deur Jannie van Tonder se Hanepoot Brass Band het 'n sterk goema-gevoel.

Jong sangers soos Jodi Jantjies en Boskasie skryf treffers in tradisionele goema-style, met lirieke in Afrikaans en Engels.

Sinkretiese musiek word as nie-tasbare erfenis erken. Sega en maloya van die eilande van die Indiese Oseaan; samba uit Brasilië; en die morna van Kaap Verde word almal beskerm deur insluiting op die UNESCO-lys. Goema het het nog nie nie-tasbare erfenisstatus in Suid-Afrika nie.

References:

Ballantine, Christopher. (1993). Marabi Nights: Early South African Jazz and Vaudeville. Johannesburg: Ravan Press.

Britz, Engela (2019). Songs in the Dust: Riel Music in Northern and Western Cape Provinces, South Africa. MA Thesis.

Coplan, David. (1985) In Township Tonight!: South Africa's Black City Music and Theatre. London: Longman

Fourie, Paula. (2022). ‘Ghoema’ in Herri #08. https://herri.org.za/8/paula-fourie/

Martin, Denis-Constant. (2013). Sounding the Cape Music. Identity and Politics in South Africa. African Minds.

Muller, Stephanus. (2011). "Reshaping Remembrance ~ Boeremusiek." Rozenberg Quarterly. A Grundlingh & S Huigen (Eds.) Reshaping Remembrance. Critical Essays on Afrikaans Places of Memory. Rozenberg Publishers.

Van Heerden, Alex. https://newcape.co.za/www.newcape.co.za/alex_van_heerden.html

Winberg, Christine. (1991). ‘Satire, Slavery and the Ghoemaliedjies of the Cape Muslims’ in New Contrast, Vol. 19 (4), pp. 78-96.

Ter nagedagtenis aan Mac McKenzie en sy rol om goema lewend te hou.

Liedjies en Kore